B vitamini ile ilgili eksiklikler genellikle sinir sistemi zayıflığı ve kansızlığa bağlı olarak ortaya çıkar. Bedeninizin enerji kaynaklarından bir olan B vitamini, 8 gruba ayrılır. B vitaminleri su içerisinde çözünebilen hafif vitamin grubunda yer alır. İnsan bedeni için hayati öneme sahip olan B vitamininin vücudunuzdaki oranı, dengesiz ve bilinçsiz beslenme nedeniyle anormal düzeylere düştüğünde çeşitli sağlık sorunları baş gösterir. Ortaya çıkan bu sağlık sorunları, B vitamininin türevine göre farklılık gösterir..
Pek çok gıdada yeterli miktarda yer alırlar. Bu yüzden dengeli ve sağlıklı bir diyet ile beslenen kişilerde herhangi bir B vitamini eksikliği görülmez. Ancak yaş, cinsiyet, hamilelik, ilaç, alkol kullanımı, cinsiyet gibi faktörler, kişinin B vitaminine daha çok ihtiyaç duymasına neden olabilir. B vitamin eksikliğinin zayıflık, halsizlik, yorgunluk, unutkanlık gibi farklı semptomları olabilir.
B1 vitamini (tiamin) eksikliğinin belirtileri
Dikkat dağınıklığı, sinirlilik, dalgınlık, kol ve bacak koordinasyonunda başarısızlık, yorgunluk, uyuşukluk ve kas güçsüzlüğü gibi sorunlar; B1 vitamini eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan sorunlar arasında yer alır. Ayrıca beriberi hastalığı, kas ve boşaltım sistemi rahatsızlığı da ortaya çıkabilir.
B2 vitamini (riboflavin) eksikliğinin belirtileri
Literatürdeki adı riboflavin olan B2 vitamininin yetersiz seviyede olması durumunda cilt sağlığı ve enerji problemleri ortaya çıkar. Dil iltihapları, saç dökülmesi, anksiyete, göz kapağı iltihapları, deri döküntüleri ve kornea kızarıklığı gibi sorunlar meydana gelebilir. Süt, tahıllar, beyaz yumurta, karaciğer, yeşil yapraklı sebzeler ve tam tahıllı ekmekler B2 vitamini bakımından zengin gıdalar arasında yer alır.
B3 vitamini eksikliğinin belirtileri
B3 vitamini; karbonhidatları, yağ ve alkole dönüştürür. Sindirim sistemi ve sinir sistemini destekleyerek, hastalıklara karşı güçlü hale getirir. Eksikliği; cilt, sinirler ve sindirim sistemi üzerinde rahatsızlık veren sorunlara yol açar. Et, süt, balık, yumurta, fındık ve tam tahıllı ekmekler B3 vitamini bakımından zengin içerik barındırır.
B5 vitamini eksikliğinin belirtileri
B5 vitamini steroid hormon salgılama ve kırmızı kan hücreleri üretiminde önemli rol oynar. Eksikliği; iştahsızlık, uykusuzluk, yorgunluk, kabızlık, bağırsak rahatsızlıkları ve yorgunluk gibi sorunlara yol açar.
B6 vitamini (pridoksin) eksikliğinin belirtileri
Bağışıklık sistemi, beyin kimyasallarının üretimi konusunda önemli yere sahiptir. Tahıllar, baklagiller, kabuklu deniz ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler, balık, et, fındık, karaciğer ve meyveler B5 vitamini bakımından zengin kaynaklar sınıfına girer. B6 vitamini eksikliği; uyku problemleri, anemi, depresyon, sinirlilik, ağız kenarı çatlakları, dermatoloji ve zihin karışıklığı gibi rahatsızlıklara yol açar.
B7 vitamini (biotin) eksikliğinin belirtileri
B7 vitamini eksikliği, ciltte solgunluk ve grileşme, halüsinasyon, depresyon, iştah kaybı, kuru cilt, bulantı, kas ağrıları, halsizlik, saç dökülmesi ve yorgunluk gibi sorunlara neden olur. Fıstık, tavuk, mantar, karaciğer ve yumurta sarısı B7 vitamini bakımından zengin besinlerdir.
B9 vitamini (folik asit) eksikliğinin belirtileri
B9 vitamini, vücudun oksijen taşıma, DNA sentezi ve hücre üretimi gibi etkinliklerinde önemli bir yere sahiptir. Eksikliği; kilo kaybı, halsizlik ve yorgunluk ile birlikte ortaya çıkan anemiye neden olabilir. Ayrıca hamilelikte nöral tüp bozukluğu riskini artırır. Folik asit aynı zamanda fetus sinir sisteminin gelişmesinde rol oynar. Eksikliğinde hücreler yeterli şekilde bölünmez. Gebelerde folik asit eksikliği, pek çok doğumsal anomaliye neden olabilir.
B12 vitamini (kobalamin) eksikliğinin belirtileri
B12 vitamini, sinir hücrelerinin etrafını saran miyelin kılıfının üretiminde yardımcı rol oynar. Ayrıca zihinsel aktivitelerin desteklenmesi ve vücut için gerekli enerjinin üretilmesine de katkı sağlar. Büyümeye yardımcıdır. Eksikliği; yorgunluk, iştahsızlık, halsizlik, kalp çarpıntısı, nefes darlığı, depresyon, hafıza zayıflığı ve zihinsel beceri kayıpları, saç dökülmesi gibi sorunlara davetiye çıkarır. Et, süt, yumurta, peynir ve karaciğer B12 vitamini bakımından önemli besin kaynaklarının başında gelir.
NOT: B12 vitamini ise karbonhidratları enerjiye çevirerek, vücudumuzda aşırı yağın depolanmasını önler.
B Vitamini zayıflamaya yardımcı olur mu?
B12 vitamini, kişide tokluk hissi uyandırır ve iştah kapatır. Bu sayede kişinin daha kolay bir şekilde kilo vermesini sağlar. B12 vitamini eksikliği bulunan hastalarda sık sık halsizlik, hareket etmede istek kaybı, yorgunluk, depresyon görülebilir. Üstelik depresif hastalarda yemek yeme sıklığı artar. Bu durumda hasta, aşırı kilo alabilir. B12 vitamin takviyesi kullanımı ile hasta, aşırı kilolarından kurtulabilir.
B Vitaminleri Hangi Besinlerde Bulunur ?
B1 vitamini: Tahıl kabuklarında, sığır etinde, bira mayasında, soya fasulyesinde, cevizde, fındıkta, kuru bezelyede ve yürekte bol miktarda bulunur.
B2 vitamini: Süt, yoğurt, yürek, badem, kuru bezelye, mantar, kuşkonmaz, avokado, soya-yeşil fasulye, yer fıstığı ve kuru fasulyede bulunmaktadır.
B3 vitamini: Yumurta, süt, balık, peynir, havuç, hurma, mısır ve buğdayda bulunur.
B5 vitamini: Kırmızı et, tavuk, yumurta, kuruyemiş, baklagiller ve tahıllarda bulunur.
B6 vitamini: Yumurta, tavuk, balık, süt, muz, patates, yulaf, mısır, soya fasulyesi, kuruyemiş, havuç,ıspanak, karpuz, bezelye ve avokado da bulunur
B7 vitamini: Yumurta, balık, patates, süt fındık, soya ve cevizde bol miktarda bulunur.
B9 vitamini: Tüm tahıllarda, kuru baklagillerde, koyu yeşil yapraklı sebzelerde, arpada, fasulyede, kahverengi pirinçte, mercimekte, hurmada, cevizde, fındıkta, yumurta sarısında, sütte, peynirde ve turunçgillerde bulunmaktadır.
B12 vitamini: Sığır eti, böbrek, balık, peynir, süt, yumurta ve karaciğerde bulunmaktadır.
NOT: Hamilelik sırasında B12 gereksinimi artar. Gebe ve emziren annelerin B kompleks vitaminleri kullanımı hem kendi hem de bebeklerinin sağlığı açısından önemlidir.
Yaşlılık
Yaşlılık, B vitaminleri eksikliğine neden olabilen bir diğer etkendir. Özellikle 50 yaş üstü hastalarda B12, B6 ve folat eksikliği; depresyon ve duygu durum bozukluklarını tetikler. 50 yaş üstü kişiler, beslenme yeterli gelmeze B kompleks vitamin takviyeleri kullanarak, bu hastalıklardan korunabilir.
Vegan ve vejetaryen Beslenme
Vegan ve vejetaryenler; B12 eksikliği risk grubundadırlar. Bunun nedeni B12 vitaminin genelde hayvansal kaynaklarda bulunmasıdır.
Bazı İlaçlar
Birtakım ilaçların düzenli kullanımı, B12 vitamin eksikliğine yol açabilir. Doğum kontrol hapları, B6, B12, B9 ve B1 vitamini eksikliğine neden olabilir. Proton pompası inhibitörleri ve metformin, B12 eksikliğini tetikler.
B Vitamini Testi
B12 vitamin testi ile vücuttaki B12 vitamin seviyesi ölçülebilir. B12 vitamin testinde doktorunuz, genelde kan testinden yararlanır. Kan testi dışında idrar tahlili ile sizdeki B vitamin seviyesi hakkında bilgi edinebilir. Lakin birtakım ilaçlar, test sonuçlarını etkileyebilir. Bu yüzden kullandığınız ilaçlarla ilgili olarak kan testi öncesinde doktorunuzu mutlaka bilgilendirmeniz gerekir.
Kandaki B12 vitamin miktarının normal aralığı mililitre bazında 200-900 nanogram arasındadır. 200 nanagrom altındaki test sonucu, B12 değerlerinizin düşük, 900 üstü ise yüksek olduğu anlamına gelir.
Zinde Kalın
Dyt. Demet Ebru Usta
